مسعود رضا طاهری
عكس: آكو سالمي
در حالي كه قیمت دلار آمریکا طی4 روز گذشته با افزایش مواجه بوده، معاون اول رییسجمهور از تزریق کافی ارز به بازار از امروز (پنجشنبه) خبر داده است.
عكس: آكو سالمي
در حالي كه قیمت دلار آمریکا طی4 روز گذشته با افزایش مواجه بوده، معاون اول رییسجمهور از تزریق کافی ارز به بازار از امروز (پنجشنبه) خبر داده است.
 |
روز گذشته محمدرضا رحیميمعاون اول ريیسجمهور با اشاره به کنترل بازار طلا و ارز در جمع خبرنگاران گفت: خریداران طلا و ارز از روز پنجشنبه میتوانند با مراجعه به بانک مرکزی به اندازه کافی طلا و ارز تهیه کنند. اين در حالی است که بهرغم افزایش قیمت دلار در بازار، بانک مرکزی روز گذشته با کاهش 50 ریالی قیمت مرجع دلار آمریکا، نرخ آن را به 10203 ریال رساند.
در چند روز اخیر نیز هیچ گونه تناسبی بین نرخ ارز مرجع بانک مرکزی با نرخهای متلاطم ارز در بازار وجود نداشت. در روز گذشته قیمت مرجع دلار آمریکا در بانک مرکزی در حالی 10203 ریال اعلام شد که صرافی بانک ملی به عنوان مدخل تزریق ارز به بازار، مقدار محدودی دلار آمریکا با نرخ 1075 تومان به خریداران منتظر فروخت که البته تاثیر چندانی در روند پرنوسان قیمت دلار نداشت. روز گذشته همچنین قیمت دلار در صرافیها 1210 تومان و حتی 1250 تومان نیز گزارش شد. روز سهشنبه با وجود نامعلوم بودن قیمت و عدم امکان حواله آن، قیمت لحظهاي 1130 تومانی دلار با نرخ 1250 تومان حواله شد. اگر بهاين مجموعه، قیمتهای متفاوت خرید و فروش ارز در بانکهای خصوصی را نیز اضافه کنیم، متقاضیان خرید و فروش ارز و فعالان اقتصادی کشور را در برابر بازار ارز چند نرخی قرار دادهايم.با اعلام خبر فروش گسترده ارز از سوی بانک مرکزی، انتظار ميرود بازار واکنش مناسبی از خود نشان دهد. با اين حال هراس از وجود قیمتهای متفاوت برای ارز، نگرانیهایی را پدید آورده است.
نرخ ارز مديريت ميشود
مدیر عامل بانک تات با بیان اينکه بانک مرکزی در حال مدیریت نرخ ارز است، افزود: قطعا بانک مرکزی با توجه به در پیش رو بودن جراحی بزرگ اقتصادی که طرح هدفمند کردن یارانهها نام گرفته نرخ ارز را مدیریت خواهد کرد. سید بهاءالدین حسینی هاشميدر گفتوگویی با دنیای اقتصاد ضمن مربوط دانستن افزایش ناگهانی قیمت ارز به برخی بیانضباطیها در امر انتقال ارز با واسطه درهم امارات، اظهار امیدواری کرد که اين روند به ايجاد چند نرخی شدن قیمت ارز نینجامد. وی با توضیح اينکه مشکلات ايجاد شده در رابطه با قیمت ارز با وجود تغییر نکردن برابری ریال در مقابل سایر ارزها، به دلایل غیراقتصادی اتفاق افتاده، اظهار امیدواری کرد که بانک مرکزی با اقدام علمي و به موقع از چند نرخی شدن قیمت ارز جلوگیری کند. مدیر عامل بانک تات گفت: بانک مرکزی برای کنترل قیمت سکه وارد عمل شد. آن هم به دلیل اينکه قیمت جهانی طلا با توجه به ضعف دلار در پرتفوی بانکهای مرکزی و مشکلات اقتصادی آمریکا بالا رفته بود. اما تزریق بیش از اندازه ارز به بازار به معنی ضعف واقعی ریال نیست. وی در عین حال عزم دولت برای اصلاح قیمت ارز در آستانه طرح هدفمند کردن یارانهها را جدی دانست. حسینیهاشميتداوم شرایط موجود را به سوی دونرخی شدن ارز محتمل دانست و افزود: من دو نرخی شدن ارز را مقرون به صرفه نميدانم. وی البته تصریح کرد که بانک مرکزی تصمیم به مدیریت نرخ ارز دارد و شرایط فعلی بازار به معنی دونرخی شدن ارز نیست. حسینیهاشميافزود: امیدوارم هیچگاه به شرایط دو نرخی شدن ارز باز نگردیم. چرا که از جمله مهمترین اهداف طرح تحول اقتصادی و هدفمند کردن یارانهها اصلاح قیمت ارز است. وی گفت: نرخ ارز مهمترین عامل تعیین نسبت قدرت واقعی ریال در برابر ارزهای عمده دنیا در تراز پرداختهای داخلی و خارجی است، از اين رو تصنعی بودن اين نسبتها و بازگشتن به نظام چند نرخی به بزرگنمایی در واردات، کوچک نمایی در صادرات و توزیع نابرابر درآمدها و ناهنجاریهای اقتصادی ميانجامد. وی با تاکید براينکه بانک مرکزی قطعا درايجاد شرایط موجود تعمدی ندارد، گفت: اينها بینظمي و ناهنجاری در بازار است. وی در پایان گفت: اگر کنترل بانک مرکزی با مطالعه انجام نشود و راه حل علمينداشته باشد، ممکن است شاهد بازار دونرخی ارز باشیم.
حمايت از بازرگانان
رییس کمیسیون توسعه تجارت اتاق بازرگانی ايران نیز با ابراز نگرانی از نامشخص بودن قیمت واقعی ارز در بازار، درباره اقدامات اتاق بازرگانی برای حمایت از بازرگانان افزود: اتاق بازرگانی 3 روز در هفته آماده ارائه مشاوره و راهنمایی به بازرگانان بوده تا بسته به نوع کالا، کشور طرف قرارداد مورد به مورد راهکارهای لازم را برای کمک به فعالان اقتصادی ارائه کند که مسلمااين راهنماییها یکسان نبوده و برای موارد مختلف تفاوت دارد.
محسن بهراميدر عین حال در باره کندی واکنش بانک مرکزی به بالا بردن قیمت نرخ دلار امکان دو نرخی شدن ارز را در کشور رد کرد و افزود، هرگونه حرکتی دراين راستا ميتواند دستاوردهای تک نرخی بودن ارز را که طی سالیان اخیر به دست آمده است زير سوال ببرد. وی با بیان اينکه با توجه به راهبردهای آتی دولت در توجه بیشتر به تولید صادرات محور و تلاش برای بهبود شرایط صادراتی کشور، افزایش نرخ ارز را ناگزیر خواند و در عین حال تاکید کرد که به نظر نميرسد دولت در آستانه اجرایی کردن طرح هدفمند کردن یارانهها عزميبرای افزایش ناگهانی قیمت ارز به ویژه در شرایط فعلی داشته باشد. وی اظهار داشت با وجود اينکه تثبیت نرخ ارز طی سالیان به رقابتهای صادراتی کشور آسیبزده است، اصلاح نرخ ارز را اجتنابناپذیر دانست و تصریح کرد: اصلاح نرخ ارز با توجه به عزم دولت برای اجرایی کردن طرح هدفمندی یارانهها و آزادسازی تدریجی قیمتها راه حلی قطعی است؛ اما زمان و چگونگی سرعت آن با انتخاب دولت است. وی افزود: کنترل قیمت ارز و طلا از جمله ابزارهای سیاستهای پولی بانک مرکزی است که با توجه به رشد قیمت دلار در بازار ،به نظر ميرسد بانک مرکزی در روزهای آينده به تزریق بیشتر دلار به بازار در تعدیل قیمت مداخله کند.
افزايش قيمت ارز الزامي است
یک کارشناس و تحلیلگر بازارهای مالی نیز در تشریح افزایش قیمت ارز در کشور گفت:با آزاد سازی قیمتها و گران شدن تدریجی قیمت حاملهای انرژی، چارهاي جز افزایش قیمت ارز وجود ندارد؛ اگرچه تدریجی بودن آن به اراده دولت و بانک مرکزی است. محمد مساح گران شدن اخیر دلار آمریکا در بازار تهران و عبور آن از مرز 1200 تومان را دارای پتانسیلی برای افزایش بیشتر قیمت آن در بازار دانست و قدرت عوامل واقعی دخیل در افزایش قیمت دلار را از قدرت مداخلهاي بانک مرکزی در تعدیل قیمت ،به مراتب قدرتمندتر ارزیابی کرد.
تب دلار فروكش ميکند
درباره علت رشد قيمت دلار در بازار ايران روايتهاي متفاوتي بيان ميشود.
در حالي كه هنوز تب افزايش قيمت دلار و يورو در بازار كاملا فروكش نكرده، سكوت قابل تامل بانك مركزي درباره علت اين مساله گمانهزنيهاي كارشناسي و شايعات را افزايش داده است.
به گزارش سایت اتاق تهران ،رشد قيمت دلار و يورو در بازار ديروز نيز ادامه يافت، اما از روند رشد آن كاسته شد و به زباني تب بازار در حال فروكش كردن است، به طوري كه صرافان اظهار ميداشتند كه كمبود اسكناس دلار در بازار كه در روزهاي پيش وجود داشت، كميبرطرف شده است.
براساس اين گزارش، عصر روز سهشنبه و در حالي كه ارزش جهاني برابري هر يورو در برابر هر دلار آمريكا به 34/1 رسيده بود، بهاي فروش هر دلار آمريكا به 1130 تومان و بهاي فروش هر يورو به 1480 تومان افزايش يافت كه در مقايسه با روز قبل آن به طور متوسط بين 20 تا 25 تومان افزايش نشان ميدهد. اين در حالي بود كه قيمت پايه دلار آمريكا در بانك مركزي 1025 تومان و براي يورو 1381 تومان اعلام شد. با اين وجود و مثل چند روز گذشته شايعات و قيمتهاي متفاوت و گاه اعجابانگيز از ركوردهاي افزايش قيمت دلار و يورو در سطح بازار شنيده ميشد، اما هيچ كدام قابل تاييد نبود و بيشتر به وجود يك جو اشاره ميكرد، جوي كه سكوت و اطلاعرساني نكردن بانك مركزي عامل مهميدر پيدايش آن بوده است.
ريشهيابي علل افزايش
در ريشهيابي علت افزايش قيمت دلار و يورو در بازار هم شايعه وجود دارد و هم تحليل كارشناسي، اما جاي تحليل رسميدر اين ميان خالي به نظر ميرسد. با اين وجود علت اين افزايش را ميتوان در 2 دسته مديريت شده و غيرمديريت شده تقسيمبندي كرد. مقصود از دلايل مديريت شده اين است كه بانك مركزي به دلايلي كه داشته به طور آگاهانه اقدام به مديريت افزايشي قيمت دلار و يورو كرده تا اهدافي كه حدس زده ميشود را به دست آورد، اما دلايل غيرمديريت شده ميگويد در روزهاي اخير اتفاقاتي در داخل كشور و كشورهاي همسايه افتاده كه كنترل قيمت دلار و يورو را از دست بانك مركزي خارج كرده و آن را افزايش داده است.
با اين حال، نگاهي به ريزعلتها نشان ميدهد كه كفه به نفع تنظيم آگاهانه بازار ارز توسط بانك مركزي سنگيني ميكند؛ چرا كه دلايل بخش غيرمديريت شده طوري است كه با اندك تاملي ميتوان دريافت كه قدرت بانك مركزي در تنظيم بازار ارز به گونهاي است كه با توجه به ذخاير ارزي قابل توجهي كه در اختيار دارد، به راحتي ميتواند آن را مهار كند.
علتهاي رشد قيمت غير مديريت شده دلار
براساس اين گزارش، در بازار ارز روزهای گذشته مسائلي مطرح ميشد كه انگار آنها باعث رشد ناخواسته و خارج از كنترل بانك مركزي قيمت دلار و يورو شده است. يكي از اين دلايل، اقدام كشور امارات در نپذيرفتن السي درهم است كه باعث ناتواني صرافان در تبديل دلار شده است. علت بعدي گشايش حساب ارزي براي مردم از سوي يك بانك و تشويق مردم به سپردهگذاري ارزي در آن و به دست آوردن «سود معتنابه» است. در اين حالت مردم به يكباره اقدام به خريد دلار و سپردن آن در حسابهاي آن بانك كردهاند. شرايط رواني كشور در آستانه هدفمندي يارانهها و تبديل پساندازهاي ريالي به دلار و يورو براي در امان ماندن از كاهش احتمالي ارزش پول نيز علت ديگري در اين مساله است. سرانجام نيز شايعه غيرقابل باور كمبود منابع ارزي بانك مركزي موضوع ديگري بود كه در دو روز گذشته مطرح شد.
احتمال مديريت آگاهانه بازار ارز
با اين حال كارشناسان و حتي فعالان بازار ارز به قوت دلايلي كه ميگويد كنترل بازار ارز از دست بانك مركزي خارج شده است، باور ندارند و افزايشهاي اخير را در قالب اقداميهدفمند و آگاهانه از سوي بانك مركزي ارزيابي ميكنند. يحيي آل اسحاق، رييس اتاق بازرگاني و صنايع و معادن تهران در اين باره ميگويد: قريب به يك سال است كه هم در محافل تخصصي اقتصاد، هم در دولت و هم در مجلس در قالب بررسي لايحه برنامه پنجم توسعه بحث افزايش قيمت ارز مطرح است و در اين راستا تاثير قيمت ارز در صادرات و واردات، توليد، شاخص مصرفكننده تامين بودجه كشور و سياستهاي بانكي و پايههاي پولي بحث ميشود. وي افزود: در مجموع رشد قيمت ارز به نفع بخشهاي مختلف اقتصاد است. مثلا دولت كه حدود 60 درصد از درآمدش را از فروش ارز حاصل از نفت تامين ميكند و فروش اين ارز نقش كليدي برايش دارد، افزايش قيمت دلار مقرونبهصرفه است. چون ريال بيشتري عايدش ميشود. آلاسحاق تصريح كرد: صادركننده نيز از افزايش قيمت دلار سود ميبرد. در حال حاضر تورم در كشور ما بالا و در كشورهاي رقيب پايين است كه اين امر باعث گرانتر تمام شدن كالاهاي صادراتي ما و تنزل قدرت رقابت در دنيا ميشود. حال اگر قيمت دلار افزايش يابد، درآمد صادركننده از فروش ارز حاصل از صادرات افزايش يافته و به نوعي فاصله تورم داخلي و خارجي براي او جبران ميشود.
رييس اتاق بازرگاني تهران تصريح كرد: براي توليدكننده داخلي نيز تقريبا و از يك نظر رشد قيمت دلار به صرفه است. چرا كه كالاهاي نهايي وارداتي در برابر كالاي توليد داخل گرانتر تمام ميشود و قيمت كالاي وارداتي واقعيتر خواهد بود. وقتي بحث مديريت واردات مطرح شد، هنوز هم ايده غالب اين است كه به جاي بازي تعرفهاي، با دادن ليستهاي كالاهاي ممنوعه وارداتي، نرخ ارز افزايش يابد و اين امر قدرت رقابت توليدكننده ايراني را افزايش ميدهد.آلاسحاق خاطرنشان كرد: با اين حال رشد قيمت ارز ممكن است به رشد قيمت مواد اوليه توليدكننده ايراني منجر شده و قيمت نهايي را بالا ببرد. در زمينه تامين ماشينآلات و خطوط توليد نيز اين نگراني وجود دارد.
وي گفت: از منظر مصرفكننده نيز رشد قيمت ارز به رشد قيمت كالاي وارداتي و پولي كه بيشتر بايد بپردازد، منجر ميشود. رييس اتاق بازرگاني تهران تصريح كرد: به نظر ميرسد قدرت بانك مركزي طوري است كه دلايلي كه ميگويد بازار ارز از كنترل اين بانك خارج شده يا مثلا ذخيره ارزي كم داريم، منتفي باشد.لذا به نظر من يك مديريت موزون، آگاهانه و آهنگين توسط بانك مركزي ايجاد شده كه الزامات رشد قيمت ارز را ديده، برنامهريزي كرده و در حال اجراي آن هستند.
آلاسحاق گفت: در جمعبندي اين دلايل بايد بگويم به نظر ميرسد، رشد قيمت دلار و يورو مديريت شده است. يعني بانك مركزي ميخواهد با تحمل يك نوسان و تلورانس چندروزه، قيمت دلار و يورو را در حدي ثابت نگاه دارد. به نظر من، خواهيد ديد كه در چند روز آينده التهابات بازار ارز فروكش خواهد كرد و قيمتها بالاتر از قبل در حدي ثابت خواهد ماند. وي خاطرنشان كرد: اما اين نكته را نيز بايد بگويم كه تامين ريال بيشتر براي درآمدزايي دولت به احتمال زياد در سبد اهداف بانك مركزي درباره مديريت آگاهانه قيمت دلار قرار ندارد؛ چرا كه تامين درآمد از اين راه باعث رشد پايه پولي شده و از آن سو فشارهاي جديدي را به خزانه وارد خواهد كرد.
در چند روز اخیر نیز هیچ گونه تناسبی بین نرخ ارز مرجع بانک مرکزی با نرخهای متلاطم ارز در بازار وجود نداشت. در روز گذشته قیمت مرجع دلار آمریکا در بانک مرکزی در حالی 10203 ریال اعلام شد که صرافی بانک ملی به عنوان مدخل تزریق ارز به بازار، مقدار محدودی دلار آمریکا با نرخ 1075 تومان به خریداران منتظر فروخت که البته تاثیر چندانی در روند پرنوسان قیمت دلار نداشت. روز گذشته همچنین قیمت دلار در صرافیها 1210 تومان و حتی 1250 تومان نیز گزارش شد. روز سهشنبه با وجود نامعلوم بودن قیمت و عدم امکان حواله آن، قیمت لحظهاي 1130 تومانی دلار با نرخ 1250 تومان حواله شد. اگر بهاين مجموعه، قیمتهای متفاوت خرید و فروش ارز در بانکهای خصوصی را نیز اضافه کنیم، متقاضیان خرید و فروش ارز و فعالان اقتصادی کشور را در برابر بازار ارز چند نرخی قرار دادهايم.با اعلام خبر فروش گسترده ارز از سوی بانک مرکزی، انتظار ميرود بازار واکنش مناسبی از خود نشان دهد. با اين حال هراس از وجود قیمتهای متفاوت برای ارز، نگرانیهایی را پدید آورده است.
نرخ ارز مديريت ميشود
مدیر عامل بانک تات با بیان اينکه بانک مرکزی در حال مدیریت نرخ ارز است، افزود: قطعا بانک مرکزی با توجه به در پیش رو بودن جراحی بزرگ اقتصادی که طرح هدفمند کردن یارانهها نام گرفته نرخ ارز را مدیریت خواهد کرد. سید بهاءالدین حسینی هاشميدر گفتوگویی با دنیای اقتصاد ضمن مربوط دانستن افزایش ناگهانی قیمت ارز به برخی بیانضباطیها در امر انتقال ارز با واسطه درهم امارات، اظهار امیدواری کرد که اين روند به ايجاد چند نرخی شدن قیمت ارز نینجامد. وی با توضیح اينکه مشکلات ايجاد شده در رابطه با قیمت ارز با وجود تغییر نکردن برابری ریال در مقابل سایر ارزها، به دلایل غیراقتصادی اتفاق افتاده، اظهار امیدواری کرد که بانک مرکزی با اقدام علمي و به موقع از چند نرخی شدن قیمت ارز جلوگیری کند. مدیر عامل بانک تات گفت: بانک مرکزی برای کنترل قیمت سکه وارد عمل شد. آن هم به دلیل اينکه قیمت جهانی طلا با توجه به ضعف دلار در پرتفوی بانکهای مرکزی و مشکلات اقتصادی آمریکا بالا رفته بود. اما تزریق بیش از اندازه ارز به بازار به معنی ضعف واقعی ریال نیست. وی در عین حال عزم دولت برای اصلاح قیمت ارز در آستانه طرح هدفمند کردن یارانهها را جدی دانست. حسینیهاشميتداوم شرایط موجود را به سوی دونرخی شدن ارز محتمل دانست و افزود: من دو نرخی شدن ارز را مقرون به صرفه نميدانم. وی البته تصریح کرد که بانک مرکزی تصمیم به مدیریت نرخ ارز دارد و شرایط فعلی بازار به معنی دونرخی شدن ارز نیست. حسینیهاشميافزود: امیدوارم هیچگاه به شرایط دو نرخی شدن ارز باز نگردیم. چرا که از جمله مهمترین اهداف طرح تحول اقتصادی و هدفمند کردن یارانهها اصلاح قیمت ارز است. وی گفت: نرخ ارز مهمترین عامل تعیین نسبت قدرت واقعی ریال در برابر ارزهای عمده دنیا در تراز پرداختهای داخلی و خارجی است، از اين رو تصنعی بودن اين نسبتها و بازگشتن به نظام چند نرخی به بزرگنمایی در واردات، کوچک نمایی در صادرات و توزیع نابرابر درآمدها و ناهنجاریهای اقتصادی ميانجامد. وی با تاکید براينکه بانک مرکزی قطعا درايجاد شرایط موجود تعمدی ندارد، گفت: اينها بینظمي و ناهنجاری در بازار است. وی در پایان گفت: اگر کنترل بانک مرکزی با مطالعه انجام نشود و راه حل علمينداشته باشد، ممکن است شاهد بازار دونرخی ارز باشیم.
حمايت از بازرگانان
رییس کمیسیون توسعه تجارت اتاق بازرگانی ايران نیز با ابراز نگرانی از نامشخص بودن قیمت واقعی ارز در بازار، درباره اقدامات اتاق بازرگانی برای حمایت از بازرگانان افزود: اتاق بازرگانی 3 روز در هفته آماده ارائه مشاوره و راهنمایی به بازرگانان بوده تا بسته به نوع کالا، کشور طرف قرارداد مورد به مورد راهکارهای لازم را برای کمک به فعالان اقتصادی ارائه کند که مسلمااين راهنماییها یکسان نبوده و برای موارد مختلف تفاوت دارد.
محسن بهراميدر عین حال در باره کندی واکنش بانک مرکزی به بالا بردن قیمت نرخ دلار امکان دو نرخی شدن ارز را در کشور رد کرد و افزود، هرگونه حرکتی دراين راستا ميتواند دستاوردهای تک نرخی بودن ارز را که طی سالیان اخیر به دست آمده است زير سوال ببرد. وی با بیان اينکه با توجه به راهبردهای آتی دولت در توجه بیشتر به تولید صادرات محور و تلاش برای بهبود شرایط صادراتی کشور، افزایش نرخ ارز را ناگزیر خواند و در عین حال تاکید کرد که به نظر نميرسد دولت در آستانه اجرایی کردن طرح هدفمند کردن یارانهها عزميبرای افزایش ناگهانی قیمت ارز به ویژه در شرایط فعلی داشته باشد. وی اظهار داشت با وجود اينکه تثبیت نرخ ارز طی سالیان به رقابتهای صادراتی کشور آسیبزده است، اصلاح نرخ ارز را اجتنابناپذیر دانست و تصریح کرد: اصلاح نرخ ارز با توجه به عزم دولت برای اجرایی کردن طرح هدفمندی یارانهها و آزادسازی تدریجی قیمتها راه حلی قطعی است؛ اما زمان و چگونگی سرعت آن با انتخاب دولت است. وی افزود: کنترل قیمت ارز و طلا از جمله ابزارهای سیاستهای پولی بانک مرکزی است که با توجه به رشد قیمت دلار در بازار ،به نظر ميرسد بانک مرکزی در روزهای آينده به تزریق بیشتر دلار به بازار در تعدیل قیمت مداخله کند.
افزايش قيمت ارز الزامي است
یک کارشناس و تحلیلگر بازارهای مالی نیز در تشریح افزایش قیمت ارز در کشور گفت:با آزاد سازی قیمتها و گران شدن تدریجی قیمت حاملهای انرژی، چارهاي جز افزایش قیمت ارز وجود ندارد؛ اگرچه تدریجی بودن آن به اراده دولت و بانک مرکزی است. محمد مساح گران شدن اخیر دلار آمریکا در بازار تهران و عبور آن از مرز 1200 تومان را دارای پتانسیلی برای افزایش بیشتر قیمت آن در بازار دانست و قدرت عوامل واقعی دخیل در افزایش قیمت دلار را از قدرت مداخلهاي بانک مرکزی در تعدیل قیمت ،به مراتب قدرتمندتر ارزیابی کرد.
تب دلار فروكش ميکند
درباره علت رشد قيمت دلار در بازار ايران روايتهاي متفاوتي بيان ميشود.
در حالي كه هنوز تب افزايش قيمت دلار و يورو در بازار كاملا فروكش نكرده، سكوت قابل تامل بانك مركزي درباره علت اين مساله گمانهزنيهاي كارشناسي و شايعات را افزايش داده است.
به گزارش سایت اتاق تهران ،رشد قيمت دلار و يورو در بازار ديروز نيز ادامه يافت، اما از روند رشد آن كاسته شد و به زباني تب بازار در حال فروكش كردن است، به طوري كه صرافان اظهار ميداشتند كه كمبود اسكناس دلار در بازار كه در روزهاي پيش وجود داشت، كميبرطرف شده است.
براساس اين گزارش، عصر روز سهشنبه و در حالي كه ارزش جهاني برابري هر يورو در برابر هر دلار آمريكا به 34/1 رسيده بود، بهاي فروش هر دلار آمريكا به 1130 تومان و بهاي فروش هر يورو به 1480 تومان افزايش يافت كه در مقايسه با روز قبل آن به طور متوسط بين 20 تا 25 تومان افزايش نشان ميدهد. اين در حالي بود كه قيمت پايه دلار آمريكا در بانك مركزي 1025 تومان و براي يورو 1381 تومان اعلام شد. با اين وجود و مثل چند روز گذشته شايعات و قيمتهاي متفاوت و گاه اعجابانگيز از ركوردهاي افزايش قيمت دلار و يورو در سطح بازار شنيده ميشد، اما هيچ كدام قابل تاييد نبود و بيشتر به وجود يك جو اشاره ميكرد، جوي كه سكوت و اطلاعرساني نكردن بانك مركزي عامل مهميدر پيدايش آن بوده است.
ريشهيابي علل افزايش
در ريشهيابي علت افزايش قيمت دلار و يورو در بازار هم شايعه وجود دارد و هم تحليل كارشناسي، اما جاي تحليل رسميدر اين ميان خالي به نظر ميرسد. با اين وجود علت اين افزايش را ميتوان در 2 دسته مديريت شده و غيرمديريت شده تقسيمبندي كرد. مقصود از دلايل مديريت شده اين است كه بانك مركزي به دلايلي كه داشته به طور آگاهانه اقدام به مديريت افزايشي قيمت دلار و يورو كرده تا اهدافي كه حدس زده ميشود را به دست آورد، اما دلايل غيرمديريت شده ميگويد در روزهاي اخير اتفاقاتي در داخل كشور و كشورهاي همسايه افتاده كه كنترل قيمت دلار و يورو را از دست بانك مركزي خارج كرده و آن را افزايش داده است.
با اين حال، نگاهي به ريزعلتها نشان ميدهد كه كفه به نفع تنظيم آگاهانه بازار ارز توسط بانك مركزي سنگيني ميكند؛ چرا كه دلايل بخش غيرمديريت شده طوري است كه با اندك تاملي ميتوان دريافت كه قدرت بانك مركزي در تنظيم بازار ارز به گونهاي است كه با توجه به ذخاير ارزي قابل توجهي كه در اختيار دارد، به راحتي ميتواند آن را مهار كند.
علتهاي رشد قيمت غير مديريت شده دلار
براساس اين گزارش، در بازار ارز روزهای گذشته مسائلي مطرح ميشد كه انگار آنها باعث رشد ناخواسته و خارج از كنترل بانك مركزي قيمت دلار و يورو شده است. يكي از اين دلايل، اقدام كشور امارات در نپذيرفتن السي درهم است كه باعث ناتواني صرافان در تبديل دلار شده است. علت بعدي گشايش حساب ارزي براي مردم از سوي يك بانك و تشويق مردم به سپردهگذاري ارزي در آن و به دست آوردن «سود معتنابه» است. در اين حالت مردم به يكباره اقدام به خريد دلار و سپردن آن در حسابهاي آن بانك كردهاند. شرايط رواني كشور در آستانه هدفمندي يارانهها و تبديل پساندازهاي ريالي به دلار و يورو براي در امان ماندن از كاهش احتمالي ارزش پول نيز علت ديگري در اين مساله است. سرانجام نيز شايعه غيرقابل باور كمبود منابع ارزي بانك مركزي موضوع ديگري بود كه در دو روز گذشته مطرح شد.
احتمال مديريت آگاهانه بازار ارز
با اين حال كارشناسان و حتي فعالان بازار ارز به قوت دلايلي كه ميگويد كنترل بازار ارز از دست بانك مركزي خارج شده است، باور ندارند و افزايشهاي اخير را در قالب اقداميهدفمند و آگاهانه از سوي بانك مركزي ارزيابي ميكنند. يحيي آل اسحاق، رييس اتاق بازرگاني و صنايع و معادن تهران در اين باره ميگويد: قريب به يك سال است كه هم در محافل تخصصي اقتصاد، هم در دولت و هم در مجلس در قالب بررسي لايحه برنامه پنجم توسعه بحث افزايش قيمت ارز مطرح است و در اين راستا تاثير قيمت ارز در صادرات و واردات، توليد، شاخص مصرفكننده تامين بودجه كشور و سياستهاي بانكي و پايههاي پولي بحث ميشود. وي افزود: در مجموع رشد قيمت ارز به نفع بخشهاي مختلف اقتصاد است. مثلا دولت كه حدود 60 درصد از درآمدش را از فروش ارز حاصل از نفت تامين ميكند و فروش اين ارز نقش كليدي برايش دارد، افزايش قيمت دلار مقرونبهصرفه است. چون ريال بيشتري عايدش ميشود. آلاسحاق تصريح كرد: صادركننده نيز از افزايش قيمت دلار سود ميبرد. در حال حاضر تورم در كشور ما بالا و در كشورهاي رقيب پايين است كه اين امر باعث گرانتر تمام شدن كالاهاي صادراتي ما و تنزل قدرت رقابت در دنيا ميشود. حال اگر قيمت دلار افزايش يابد، درآمد صادركننده از فروش ارز حاصل از صادرات افزايش يافته و به نوعي فاصله تورم داخلي و خارجي براي او جبران ميشود.
رييس اتاق بازرگاني تهران تصريح كرد: براي توليدكننده داخلي نيز تقريبا و از يك نظر رشد قيمت دلار به صرفه است. چرا كه كالاهاي نهايي وارداتي در برابر كالاي توليد داخل گرانتر تمام ميشود و قيمت كالاي وارداتي واقعيتر خواهد بود. وقتي بحث مديريت واردات مطرح شد، هنوز هم ايده غالب اين است كه به جاي بازي تعرفهاي، با دادن ليستهاي كالاهاي ممنوعه وارداتي، نرخ ارز افزايش يابد و اين امر قدرت رقابت توليدكننده ايراني را افزايش ميدهد.آلاسحاق خاطرنشان كرد: با اين حال رشد قيمت ارز ممكن است به رشد قيمت مواد اوليه توليدكننده ايراني منجر شده و قيمت نهايي را بالا ببرد. در زمينه تامين ماشينآلات و خطوط توليد نيز اين نگراني وجود دارد.
وي گفت: از منظر مصرفكننده نيز رشد قيمت ارز به رشد قيمت كالاي وارداتي و پولي كه بيشتر بايد بپردازد، منجر ميشود. رييس اتاق بازرگاني تهران تصريح كرد: به نظر ميرسد قدرت بانك مركزي طوري است كه دلايلي كه ميگويد بازار ارز از كنترل اين بانك خارج شده يا مثلا ذخيره ارزي كم داريم، منتفي باشد.لذا به نظر من يك مديريت موزون، آگاهانه و آهنگين توسط بانك مركزي ايجاد شده كه الزامات رشد قيمت ارز را ديده، برنامهريزي كرده و در حال اجراي آن هستند.
آلاسحاق گفت: در جمعبندي اين دلايل بايد بگويم به نظر ميرسد، رشد قيمت دلار و يورو مديريت شده است. يعني بانك مركزي ميخواهد با تحمل يك نوسان و تلورانس چندروزه، قيمت دلار و يورو را در حدي ثابت نگاه دارد. به نظر من، خواهيد ديد كه در چند روز آينده التهابات بازار ارز فروكش خواهد كرد و قيمتها بالاتر از قبل در حدي ثابت خواهد ماند. وي خاطرنشان كرد: اما اين نكته را نيز بايد بگويم كه تامين ريال بيشتر براي درآمدزايي دولت به احتمال زياد در سبد اهداف بانك مركزي درباره مديريت آگاهانه قيمت دلار قرار ندارد؛ چرا كه تامين درآمد از اين راه باعث رشد پايه پولي شده و از آن سو فشارهاي جديدي را به خزانه وارد خواهد كرد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر